มีน้องๆพี่ๆหลายคนถามมาเรื่องการบาดเจ็บจากการวิ่ง แ...

มีน้องๆพี่ๆหลายคนถามมาเรื่องการบาดเจ็บจากการวิ่ง แต่ละจุดเกิดจากอะไร แก้ไขกันได้อย่างไร

แม้ว่าเป็นหมอเวชศาสตร์ฟื้นฟูที่พบคนไข้ส่วนใหญ่ 90% เป็น musculoskeletal pain (อาการปวดที่ม่สาเหตุจากกระดูก กล้ามเนื้อ และเส้นเอ็น) และชอบวิ่งด้วยเช่นกัน
ขอตอบจากประสบการณ์ของหมอและนักวิ่งนะคะ

ขออธิบายการทำงานของกล้ามเนื้อก่อน
ปกติกล้ามเนื้อเราจะหดคลายตัว
ตามรูป 1 จะเหมือนเป็นตะขอเกี่ยวดึงกล้ามเนื้อเข้าหากันจากส่วนที่เรียก action และ myosin ถ้าการทำงานทุกอย่างราบรื่น การหดคลายตัวก็ไม่มีปัญหา
แต่จะมีคนกลุ่มหนึ่งที่มีแนวโน้มจะเกิดการหดตัวมากกว่าคลายตัวเมื่อใช้งานกล้ามเนื้อมัดนั้นๆซ้ำต่อเนื่องนานๆ หรือ ใช้อย่างหนักในเวลาไม่นาน คนกลุ่มนี้เรียกว่า กล้ามเนื้อหดยึดเกร็งง่าย รูปที่2 พบราวๆ30%ของคนทั่วไป
คนที่มาวิ่งแล้วบาดเจ็บมีสาเหตุได้หลายอย่างมากขึ้นกับแต่ละบุคคล เจ็บได้ตั้งแต่หลัง สะโพก ต้นขาหน้าหลังข้างๆ ใต้ข้อพับเข่า หน้าแข้งด้านหน้า ด้านข้าง น่อง เท้า และส้นเท้า "ส่วนใหญ่" ปัญหาเจ็บจากกล้ามเนื้อ( myofascial pain)และเส้นเอ็น (tendinitis/enthesopathy) รูปที่ 3 กล้ามเนื้อที่หดเกร็งมากๆจะทำให้เกิดแรงรั้งกระชากที่ส่วนปลายของกล้ามเนื้อ ถ้าเป็นอยู่ตลอดจะเกิดการบาดเจ็บได้อย่างต่อเนื่อง ซึ่งคือเส้นเอ็นอักเสบนั่นเอง

เริ่มจากปัญหาเจ็บเข่า ปวดเข่า
สาเหตุจากอะไรได้บ้าง
...หลายคนจะโทษเข่าเสื่อม
มันต้องอะไรสักอย่างรอบๆเข่านี่ล่ะ
1 ลูกสะบ้า ที่บอกกันว่า patellofemeral syndrome
2 เข่าเสื่อม osteoarthritis
3 เอ็น enthesopathy
4 กล้ามเนื้อรอบเข่า myofascial pain
สาเหตุที่พบบ่อยๆคือ 3,4
มักมาด้วยกันแพคคู่หรือจะมาเดี่ยวก็ได้
ส่วนใหญ่อยากให้มองในส่วนกล้ามเนื้อก่อนเพราะแก้ไขง่ายและทำเองได้
กล้ามเนื้อที่ทำให้ปวดเข่าได้มีดังรูป ส่วนใหญ่เป็นกล้ามเนื้อ quadriceps กล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า รูป4,5

อาการปวดของ trigger point จะไปตามarea สีแดงๆตามรูป 6,7,8

การแก้ไข...
ง่ายๆที่ทำเองได้
-ยืดกล้ามเนื้อ ตามรูป9 basic เจอได้บ่อยๆ แต่ถ้าเป็นนานๆก็มักไม่ค่อยหาย
-นวด ต้องหนักพอถึงจะคลายตัวได้
ใช้roller ก็ช่วยได้ดีนะ ซี้ดซ้าดดี รูป 10,11 จะหายต้องเจ็บ ไม่เจ็บไม่หาย
-ประคบร้อน เย็น
-พักกล้ามเนื้อ
-กายภาพบำบัด ultrasound shock wave laser ก็ได้ผลดีเช่นกัน

ถ้านักวิ่งสายดันทุรัง เจ็บแต่ยังอยากวิ่ง รอหายสนิทไม่ไหว อยากแนะนำว่ามีการคลายtrigger point โดนใช้เข็มสะกิดคลายกล้ามเนื้อ
บอกได้คำเดียวว่าเจ็บ แต่ดีไวขึ้นแน่นอน
ใครกลัวเข็มก็ข้ามส่วนนี้ไปทำส่วนอื่นที่เหลือก็ได้เช่นกัน

สุดท้ายต้องสร้างความแข็งแรงกล้ามเนื้อ ปรับท่าวิ่งลดการบาดเจ็บ รับรองดี ได้วิ่งยาวๆสมใจแน่ๆ

ไว้ค่อยมาเล่าต่อส่วนอื่นอีกนะ
ใครสงสัยถามมาได้คะ

---